Архив за месяц: Декабрь 2017

Somov A. The genre of piano miniature in creativity of Bazarbay Jumaniyazov

Добавить комментарий

Somov A. The genre of piano miniature in creativity of Bazarbay Jumaniyazov // Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 80-85.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.45

А. Somov1
1Kurmangazy Kazakh National Conservatory
Almaty, Kazakhstan

 THE GENRE OF PIANO MINIATURE
IN CREATIVITY OF BAZARBAY JUMANIYAZOV[1]

 Abstract
This article is devoted to one of the actual topics for the Kazakh musicology, namely the work of one of the well-known composers Bazarbai Sagadievich Zhumaniyazov. The work carried out on the analysis of three piano miniatures draws attention to some of the individual characteristics of his work. In them, in the light of many researches, the theme «portrait of the author» in music is considered, that is, miniatures will be examined by us not only from the point of view of their musical form, but as our tribute of respect in the moral and emotional terms, connected with the personal portrait of the composer. The analysis of the pieces helped to understand the inner emotional world of the composer, to understand the peculiarities of the interpretation of a small form (so characteristic of piano miniatures), the accuracy of the calculation of expressive means and the concreteness of musical images.
Piano miniatures by Bazarbai Jumaniyazov «Elegy», «Little Scherzo» and «Polka» have undoubted artistic and didactic value, primarily due to the bright national color, the filling of classical European genres with an original semantic content.
This miniature can supplement the repertoire of young pianists, as these miniatures are a vivid example of the ability to concentrate the attention of the performer and listeners on the formation of an auditory culture, the ability to art-associative thinking.

 Keywords: Bazarbay Jumaniyazov, creativity of Kazakhstani composers, piano miniature, form analyses, musical content, genre, elegy, polka, scherzo, piano repertoire.

 

А. Сомов1
1Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы
Алматы, Қазақстан

БАЗАРБАЙ ЖҰМАНИЯЗОВТЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ ФОРТЕПИАНОЛЫҚ МИНИАТЮРА ЖАНРЫ

 Түйін
Бұл мақала қазақ музыкасының өзекті тақырыптарының біріне, атап айтқанда белгілі композиторлардың бірі Жұманязов Базарбай Сағадиевичтің жұмысына арналған. Үш фортепиано миниатюрасынның жасалған музыкалық талдауы бойынша композитор жұмысының кейбір жеке сипаттамаларына назар аударылды. Музыкалық миниатюралар «автордың портреті» аясында қарастырылады, яғни, олардың музыкалық нысан тұрғысынан ғана емес, композитордың жеке портреті, моральдық және эмоционалдық жағынан қарастырылады. Шағын пьесалардың музыкалық талдауы (фортепиано миниатюраларына тән), композитордың ішкі эмоционалдық әлемді түсінуге, музыкалық образдары және ерекшелігіне қалай құрылатынын түсінуге көмектесті.
Базарбай Джуманиязовтың «Элегия», «Маленькое скерцо» және «Полька» фортепианалық миниатюралары, ең алдымен жарқын ұлттық түспен, түпнұсқа семантикалық мазмұнымен классикалық еуропалық жанрларды толтырғандықтан, көркемдік-дидактикалық құндылыққа ие.
Бұл миниатюралар жас пианисттердің репертуарын толықтыра алады, өйткені олар интонациялық есту қабылетін дамытады және оқушылардың ассоциативті ойлауы үшін керемет көркем материал бола алады.

 Тірек сөздер: Базарбай Жұманиязов, Қазақстан композиторларының шығармашылығы, фортепианолық миниатюра, форма талдауы, мазмұн өлшемі, жанр, элегия, полька, скерцо, фортепианолық репертуар

 

А. Сомов1
1Казахская национальная консерватория имени Курмангазы
Алматы, Казахстан

ЖАНР ФОРТЕПИАННОЙ МИНИАТЮРЫ В ТВОРЧЕСТВЕ БАЗАРБАЯ ЖУМАНИЯЗОВА

 Аннотация
Данная статья посвящена одной из актуальных тем для казахстанского музыкознания, а именно творчеству одного из известных композиторов – Жуманиязова Базарбая Сагадиевича. Проведенная работа над анализом трех фортепианных миниатюр привлекает внимание к некоторым индивидуальным особенностям его творчества. В них рассматривается в свете многих исследований тема «портрет автора» в музыке, то есть миниатюры будут рассмотрены нами не только с точки зрения их музыкальной формы, но как наша дань уважения в нравственно-эмоциональном плане, связанная с личностным портретом композитора. Анализ пьес помог постичь внутренний эмоциональный мир композитора, понять своеобразия трактовки малой формы (столь характерной для фортепианных миниатюр), точности расчёта выразительных средств и конкретности музыкальных образов.
Фортепианные миниатюры Базарбая Жуманиязова «Элегия», «Маленькое скерцо» и «Полька» имеют несомненную художественную и дидактическую ценность, прежде всего благодаря яркому национальному колориту, наполнению классических европейских жанров самобытным смысловым содержанием.
Данные миниатюры могут пополнить репертуар юных пианистов, так как могут послужить прекрасным художественным материалом для развития слухо-интонационной культуры и ассоциативного мышления учащихся.

 Ключевые слова: Базарбай Жуманиязов, творчество композитов Казахстана, фортепианная миниатюра, анализ формы, мера содержания, жанр, элегия, полька, скерцо, фортепианный репертуар.

[1] The author is grateful to Professor Aklima Omarova for staging the topic and providing comprehensive assistance in its development, including many valuable comments on this article.

Ербол М. Қазақстандағы қазіргі заманғы фольклорлық-этнографиялық ансамбльдер

Добавить комментарий

Ербол М. Қазақстандағы қазіргі заманғы фольклорлық-этнографиялық ансамбльдер // Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 74-79.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.85

М. Ербол1
1Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы
(Алматы, Қазақстан)

 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ФОЛЬКЛОРЛЫҚ-ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ АНСАМБЛЬДЕР

 Түйін
Бұл мақалада қазіргі кездегі фольклорлық және этнографиялық ансамбльдер қарастырылады. Автор әрбір ансамбль туралы қысқаша ақпарат береді және «Шертер», «Ғасылар пернесі», «Сазген сазы», «Адырна» және «Тұран», аз қатысушыларымен ерекшеленетін ансамбльдер болса, ал «Отырар сазы» тобы оркестрлік мәртебеге ие екендігін атап өтеді. Бұл мақалада автор әр халықтың музыкалық мәдениетінің белгілі бір сипаттамаларының нәзік қырларын дәл көрсету фольклорлық-этнографиялық ансамбльдер орындауында анық көрінетініне назар аударады. «Хассақ» фольклорлық-этнографиялық ансамбль ұжымының мүшесі бола отырып, автор осы топтың шығармашылығына терңірек үңіледі. Зерттеушінің айтуы бойынша, «Хассақ» ансамблінің басты мақсаты — шығармашылық жолдағы өзіндік бірегейлігі мен ерекшелігін айқындау,фольклормен үндес,олсыз елестете алмайтын дәстүрлі және көпке түсінікті бағыттардан сапаға қарай ауысуға деген ұмтылыс, яғни халық аспаптарының дыбысының шынайылығын көрсету болып табылады.Халықтың жадында жүрген сүйікті ән мен күйлерден бөлек, ансамбль ескі шығармаларды басқа аспаптарға (қыл-қобыз, домбыра, жетіген, сыбызғы, шертер, , саз-қобыз шаң-қобыз данғыра, дауылпаз, дабыл, қоңырау және т.б.) көшіріп нақышына келтіріп, қайта жаңғыртады. Ансамбль, осылайша қазақ фольклоры мүдделі кең аудиторияға тарту, түрлі құралдар арқылы жұмыс істеп, қызықты және техникалық мінсіз ойын үйлесімді ұштастыру арқасында орындайды.

 Тірек сөздер: музыкалық аспаптар, фольклор, фольклорлық-этнографиялық ансамбль, «Шертер», «Ғaсырлар пернесі», «Сазген сазы», «Адырна», «Tұран».

 

 М. Ербол
1Казахская национальная консерватория имени Курмангазы
Алматы, Казахстан

СОВРЕМЕННЫЕ ФОЛЬКЛОРНО—ЭТНОГРАФИЧЕСКИЕ АНСАМБЛИ КАЗАХСТАНА

 Аннотация
В данной статье рассматриваются ныне существующие фольклорно-этнографические ансамбли Казахстана. Автор дает краткую информацию о каждом коллективе и отмечает, что коллектив «Отрар сазы» имеет статус оркестр, в то время как «Шертер», «Ғасылар пернесі», «Сазген сазы», «Адырна» и «Тұран», отличающиеся меньшим количеством участников являются ансамблями. В работе автором отмечается, что именно в исполнении и звучании фольклорно-этнографических ансамблей наиболее тонко и точно проявляются характерные особенности музыкальных культур каждого народа.Являясь участником данного коллектива, автор статьи более подробно останавливается на фольклорно-этнографическом ансамбле «Хассақ». По мнению исследователя, главной целью ансамбля «Хассақ» является желание подчеркнуть уникальность и самобытность творческого пути, отход от общепринятых и традиционных направлений в сторону качества, без которого немыслим фольклор, а именно – аутентичность звучания народных инструментов. Помимо излюбленных народом песен и кюев, ансамбль возрождает старинные произведения с помощью переложения их на разные инструменты (кыл-кобыз, домбра, жетиген, сыбызгы, шертер, нар-кобыз, саз-кобыз, шан-кобыз, дангыра, дауылпаз, дабыл, конырау и т.д.). Ансамбль исполняет произведения на разных инструментах, и благодаря интересным гармоническим сочетаниям и технически безукоризненной игре, тем самым привлекая интерес широкой аудитории к казахскому народному фольклору.

 Ключевые слова: музыкальные инструменты, фольклор, фольклорно-этнографический ансамбль, «Шертер», «Ғасылар пернесі», «Сазген сазы», «Адырна», «Тұран», «Хассақ».

 

М. Yerbol1
1Kurmangazy Kazakh National Conservatory
Almaty, Kazakhstan

 MODERN FOLKLORE-ETHNOGRAPHIC ENSEMBLES OF KAZAKHSTAN

 Abstract
This article examines the currently existing folklore and ethnographic ensembles of Kazakhstan. The author gives a brief information about each team and notes that the “Otyrar sazy” has the status of an orchestra, while “Sherter”, “Gasyrlar Pernesi”, “Sazgen sazy”, “Adyrna” and “Turan”, differing in the number of participants are ensembles. In the work the author notes that it is in the performance and sound of folklore and ethnographic ensembles that the most characteristic features of the musical cultures of each people are most subtly and precisely manifested. Being a participant of this collective, the author of the article dwells in more detail on the folklore and ethnographic ensemble “Hassak”. According to the researcher, the main goal of the ensemble “Hassak” is the desire to emphasize the uniqueness and originality of the creative path, a departure from the conventional and traditional directions towards quality, without which folklore is unthinkable, namely, the authenticity of the sound of folk instruments. In addition to popular songs and kyues, the ensemble revives old works by translating them into different instruments (kyl-kobyz, dombra, zhetigen, sybyzgy, sherter, nar-kobyz, saz-kobyz, shan-kobyz, dangyra, dauylpaz, dabyl, konyrau etc.). The ensemble performs works on different instruments, and thanks to interesting harmonious combinations and technically impeccable game, thereby attracting the interest of a wide audience to the Kazakh folklore.

 Key words: musical instruments, folklore, folklore and ethnographic ensemble, «Sherter», «Gasyrlar Pernesi», «Sazgen sazy», «Adyrna», «Turan», «Hassak».

Макеев Б. «Симфония псалмов» И. Стравинского и эволюция жанра симфонии

Добавить комментарий

Макеев Б. «Симфония псалмов» И. Стравинского и эволюция жанра симфонии// Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 68-73.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.09

 Б. Макеев1
1Казахская национальная консерватория имени Курмангазы
Алматы, Казахстан

 «СИМФОНИЯ ПСАЛМОВ» И. СТРАВИНСКОГО И ЭВОЛЮЦИЯ ЖАНРА СИМФОНИИ

 Аннотация
В статье рассматривается «Симфония псалмов» И. Стравинского в контексте эволюции жанра симфонии. Автором в самых общих чертах прослеживаются те тенденции эволюции симфонии, которые находят свое отражение в этом сочинении. В частности, в ней воплощены принципы программного симфонизма, как обобщенного, так и конкретного. «Симфония псалмов» – одно из центральных неоклассических произведений И. Стравинского. В статье отмечено, что в трехчастном симфоническом цикле «Симфония псалмов» показана история развития контрапункта и разные эпохи полифонического искусства. В ней так же представлена эволюция европейской духовной музыки от монодии до развитых форм многоголосия и приведены основные исторические модели христианской музыкальной традиции – раннехристианская эпоха грегорианской монодии в первой части; духовная музыка эпохи барокко и Баха – развитая полифоническая форма фуги во второй части; синтез стилистики старых мастеров и современного оркестрового письма, характерный для музыки ХХ в. (третья часть симфонии). Эта стилистическая канва легла на программную идею симфонии, заложенную в трех псалмах– № 38, 39, 150.

 Ключевые слова: Стравинский, «Симфония псалмов», неоклассицизм, эпохи полифонического искусства.

  

Б. Макеев1
1Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы
Алматы, Қазақстан

 СТРАВИНСКИЙДІҢ «ЗАБУРЛАР СИМФОНИЯСЫ» ЖӘНЕ СИМФОНИЯ ЖАНРЫНЫҢ ЭВОЛЮЦИЯСЫ

 Түйін
Мақалада симфониялық жанрдың эволюциясы тұрғысынан Стравинскийдің «Забурлар симфониясы» қарастырылады. Симфонияның тууына шабыт берген оқиға мен оның сыршылдығы сипатталады. Симфониялық эволюциясының жалпылама үрдісі осы шығармада көрініс табады. Атап айтқанда, мұнда жалпылама және нақты бағдарламалық симфонизмінің қағидалары бар.  «Забурлар симфониясы» – Стравинскийдің орталық неоклассикалық шығармаларының бірі. Мақалада үш бөліктегі симфониялық циклде контрапунктің даму тарихы баяндалады және полифониялық өнердің тұтас дәуірі ашылады. Сондай-ақ еуропалық рухани музыканың эволюциясын монодиядан бастап, полифонияның дамыған түрлеріне дейін жеткізеді және христиан музыкалық дәстүрінің негізгі тарихи үлгілерін ұсынады — бірінші бөлімде григориан монодиясының ертедегі христиан дәуірі; Барокко және Бах дәуіріндегі рухани музыкасы — 2 бөлімде полифониялық формасы дамытылған фуга; көне шеберлер стилінің синтезі және жиырмасыншы ғасырдың музыкасына тән заманауи оркестрлік жазу. (симфонияның үшінші бөлігі). Бұл симфонияның стилистикалық тізімі үш забур жырларына негізделген — № 38, 39, 150. Мақала соңында шығарма мазмұны тереңдігі, тақырыбының әрқашанда өзектілігі және салмақтылығымен ерекшеленітінін айтады. Забурлар симфониясына Моцартың дүркін шығармашылығынан кейінгі симфония жанрындағы эволюция деген баға береді.

 

Тірек сөздер: Стравинский, «Забурлар симфониясы», неоклассицизм, полифониялық өнер дәуірі.

 

В. Makeev1
1Kurmangazy Kazakh National Conservatory
Almaty, Kazakhstan

SYMPHONY OF PSALMS BY I. STRAVINSKY AND THE EVOLUTION OF THE GENRE

 Abstract
The article deals with the Symphony of Psalms by I. Stravinsky in the context of the evolution of the symphony genre. The author outlines in the most general terms those trends in the evolution of the symphony which are reflected in this work. In particular, it embodies the principles of programmatic symphonism, both generalized and concrete. Symphony of the Psalms is one of the central neoclassical works of I. Stravinsky. The article notes that in the three-part symphonic cycle Symphony of the Psalms the history of the counterpoint development and various epochs of polyphonic art are shown. It also presents the evolution of European spiritual music from monody to complex forms of polyphony and presents the main historical models of the Christian musical tradition – the early Christian era of the Gregorian monody in the first part; spiritual music of the Baroque and Bach era – a complex polyphonic form of the fugue in the second part; synthesis of the style of old masters and modern orchestral writing, characteristic of the music of the twentieth century (the third part of the Symphony). This stylistic canvas lay on the program idea of the symphony, laid down in three Psalms – No. 38, 39, 150.

Keywords: Stravinsky, “The Symphony of psalms”, neoclassicism, epochs of polyphonic music

Росельбаева Д., Шапилов В. А. Стилевые и мировоззренческие основы творчества Б. Аманжола

Добавить комментарий

Росельбаева Д., Шапилов В. А. Стилевые и мировоззренческие основы творчества Б. Аманжола // Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 60-67.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.91

 Д. Росельбаева1, В. А. Шапилов1
1Казахская национальная консерватория имени Курмангазы
Алматы, Казахстан

СТИЛЕВЫЕ И МИРОВОЗЗРЕНЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ТВОРЧЕСТВА Б. АМАНЖОЛА

 Аннотация
В статье рассматриваются стилевые и мировоззренческие основы музыкального творчества одного из ведущих композиторов Казахстана Бахтияра Аманжола. Преобладание камерных жанров выступает первой стилевой основой творчества Б. Аманжола. Особое значение обработок казахской народной музыки свидетельствует о национальной почвенности стиля музыки Б. Аманжола, и это качество выступает второй стилевой основой творчества композитора. Особое внимание уделяется взаимосвязи классических западноевропейских техник письма с музыкальными традициями казахского народа, образующими синтез культур, обладающий новым художественным качеством. Экспериментальные качества народных обработок Б. Аманжола сочетаются с бережным отношением к традиционным основам народного музыкального творчества, среди которых особое значение имеет импровизационность, выступающая третьей стилевой основой музыки композитора. Особое значение в музыке композитора приобретает концепция сакрального пространства, получившая отражение, как в музыкальных произведениях автора, так и в его научных и методических работах. Попытка целостной характеристики творчества Б. Аманжола в специальной литературе предпринимается впервые.

 Ключевые слова: композиторы Казахстана, стиль, казахская традиционная музыка, тенгрианство, камерные жанры, импровизационность, национальная почвенность, сакральное пространство.

 

Д. Росельбаева1, В. А. Шапилов1
1Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы
Алматы, Қазақстан

 Б. АМАНЖОЛДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚТЫҢ СТИЛІ ЖӘНЕ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

 Түйін
Мақалада Қазақстанның жетекші композиторларының бірі Бахтияр Аманжолдың музыкалық шығармашылығының стилі мен философиялық негіздері қарастырылады. Камералық жанрлардың басым бөлігі Б.Аманжол шығармашылығының алғашқы стилистикалық негізі болып табылады. Қазақ халық музыкасының өңделуінің ерекше маңызы Б. Аманжолдың музыкалық стилінің ұлттық топтамасын көрсетеді және бұл сапа композитордың шығармашылығының екінші стилі болып табылады. Классикалық батыс еуропалық жазба техникасының қазақ халқының музыкалық дәстүрлерімен қарым-қатынасына ерекше назар аударылады, олар жаңа көркемдік сапасы бар мәдениеттерді синтездейді. Б.Аманжолдың халықтық өңдеунің эксперименталдық қасиеттері халық музыкасының шығармашылығының дәстүрлі негізіне мұқият араласады, оның құрамына композитордың музыкасының үшінші стилінің негізі болып табылатын импровизация кіреді. Сахаралық кеңістіктің тұжырымдамасы авторлық музыкалық шығармаларда, оның ғылыми-әдістемелік жұмыстарында көрініс тапқан композитордың музыкасында айрықша маңызға ие. Алғаш рет Б.Аманжолдың арнайы әдебиет шығармашылығының интегралдық сипаттамасына әрекет жасалды.

 Тірек сөздер: композиторлар, стиль, қазақтың дәстүрлі музыкасы, тенгрианизм, камералық жанрлар, импровизация, ұлттық негізі.

 

 D. Rosselbayeva1, V. A. Shapilov1
1Kurmangazy Kazak National Conservatory
Almaty, Kazakhstan

STYLISTIC AND PHILOSOPHICAL FOUNDATIONS OF B. AMANZHOL’S MUSICAL CREATIVITY

Abstract
In this article we consider the problem of revealing characteristic stylistic traits and philosophical foundations of one of the leading composers of Kazakhstan Bakhtiyar Amanzhol. Identifying the main characteristics of B. Amanzhol’s music we have extracted four features, first of them based on chamber genres, which become the first stylistic feature of the composer’s identification. The special significance of the arrangements of Kazakh folk music was embraced as the very basis of B. Amanzhol’s classical compositions, and this quality is considered as the second feature of the composer’s identification. Particular attention is paid to the relationship of classical Western European writing techniques with the musical traditions of the Kazakh people, which form a synthesis of cultures, which has a new artistic quality. The experimental qualities of B. Amanzhol’s folk arrangements are combined with a careful attitude to the traditional foundations of folk musical heritage, which includes improvisation, which is the third style feature of the composer’s music. Since a special importance is given to the concept of sacral space in the music of the composer, which has been reflected both in the author’s musical works and in his scientific and methodical works is considered as the fourth stylistic trait. Approach of the integrated characteristic of B. Amanzhol’s stylistic traits is undertaken in the special literature for the first time.

 Key words: composers of Kazakhstan, style, Kazakh traditional music, tengrianism, chamber genres, improvisation, national basis, sacral dimension.

Серікболова А. Саз өнері жайлы халықтың дәстүрлі түсініктері

Добавить комментарий

Серікболова А. Саз өнері жайлы халықтың дәстүрлі түсініктері // Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 55-59.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.85

 А. Серікболова1
1Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы
Алматы, Қазақстан

 САЗ ӨНЕРІ ЖАЙЛЫ ХАЛЫҚТЫҢ ДӘСТҮРЛІ ТҮСІНІКТЕРІ

 Түйін
Бұл мақалада жарық көрген Жәнібек Кәрменов, Бағлан Бәбіжан жинақтарында баяндалған саз өнері, ән орындаушылары жайлы шашырып жатқан түсініктері жүйелі баяндалады. Мақаланың мақсаты: әр түрлі өлең жинақтарында шашылып жатқан халықтың саз өнері туралы түсініктерін жүйелеп, ол арқылы халықтың музыкалық эстетикасы жайлы түсініктерді баяндау болып табылады. Практикалық маңыздылығы: заманауи вокал мамандарын қазақ халықтық ескі түсініктерін сусындата отырып, оларды ұлттық құндылықтармен таныстыру. Бұл мақаланың нәтижелері орындаушылық өнер тарихы сабағына қосымша дерек көзі бола алады.  Кез келген ұлттың өзіндік кескін-келбеті мен болмыс-бітімін айқындайтын ұғымды, оның өзіне тән ұлттық мәдениеті дейтін болсақ, қазақ мәдениетіндегі ән өнерінің алар орны ерекше. Ән өнері халықтың ғұмыр шежіресінің бір үлкен арнасы, ұрпақтан-ұрпаққа ән-күйі, ауыз әдебиеті арқылы таралған. Ән-күй өмірінің соңына дейін адам баласымен бірге өтетін табиғи заңдылық. Ән өнері халықтық ғұмыр шежіресінің бір бөлігі. Қарастырған әннің мәтіндеріндегі орындаушылық мәнер туралы халық түсініктері ауызша дәстүрмен сақталған және қоғамға таныс ұлтымыздың тұтас түсініктер жиынтығы барын дәлелдеп отыр.

 Тірек сөздер: ән өнері, халық әні, дәстүрлі түсініктер, халық әншілері, дауыс түрлері, қара өлең.

 

А. Серикболова1
1Казахская национальная консерватория имени Курмангазы
Алматы, Казахстан

НАРОДНЫЕ ПРЕДСТАВЛЕНИЯ О МУЗЫКАЛЬНОМ ИСКУССТВЕ

 Аннотация
В данной статье подробно рассмотрены разбросанные по поэтическим текстам песен сборников Жанибека Карменова и Баглан Бабижан представления об искусстве, об исполнителях. Цель статьи: на основе анализа многообразных текстов песен раскрыть музыкально-эстетические представления народа об искусстве. Практическая ценность: восполнить пробелы в знаниях современных вокалистов об архаичных представлениях казахского народа, их значимостью. Результаты данной статьи могут быть исполнены в качестве дополнительного материала в уроках истории исполнительского искусства. Если облик любого народа и его самоопределение отражаются в народной культуре, место песенного искусства в казахской культуре особенное. Искусство песни – это путь сохранения и передачи летописи жизни народа, из поколения в поколение распространявшейся через песни, через устную литературу. С детства и на протяжении всей жизни песня была от природы данным спутником человека. Песенное искусство – часть жизнеописания народа. На примере текстов рассмотренных песен доказана системность народных представлений об исполнительском стиле, сохранившихся в устной традиции и известных обществу.

 Ключевые слова: песенное искусство, народная песня, традиционные представления, народные певцы, типы голосов, кара олен.

 

А. Serikbolova1
1Kurmangazy Kazak National Conservatory
Almaty, Kazakhstan

FOLK NOTIONS ON ART OF MUSIC

 Abstract
The representations about art, about the performers scattered around the poetic lyrics of the collections of Zhanibek Karmenov and Baglan Babizhan are examined in detail in this article. The purpose of the article is to reveal the musical and aesthetic ideas of the people about art on the basis of an analysis of the diverse texts of songs. Practical value: to fill gaps in knowledge of modern vocalists about archaic representations of the Kazakh people, their importance. The results of this article can be performed as additional material in the lessons on the history of performing arts. If the image of any people and its self-determination are reflected in the folk culture, the place of song art in the Kazakh culture is special. The art of song is the way to preserve and transmit the annals of the life of the people, from generation to generation spread through songs and through oral literature. From childhood and throughout life, the song was a given by nature human companion. Song art is a part of the biography of the people. On the example of the texts of the songs examined, the systemic nature of the people’s notions of performing style, preserved in the oral tradition and known to society, is proved.

 Key words: song art, folk song, traditional performances, folk singers, types of voices, kara olen.

Пазылова А. Ақын Майлықожа Сұлтанқожаұлы шығармаларының идеялық-образдық сипаты

Добавить комментарий

Пазылова А. Ақын Майлықожа Сұлтанқожаұлы шығармаларының идеялық-образдық сипаты // Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 47-53.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.85

 А. Р. Пазылова1
1Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы
Алматы, Қазақстан

 АҚЫН МАЙЛЫҚОЖА СҰЛТАНҚОЖАҰЛЫ ШЫҒАРМАЛАРЫНЫҢ ИДЕЯЛЫҚ-ОБРАЗДЫҚ СИПАТЫ

Түйін
Бұл мақала Майлықожа Сұлтанқожаұлының өмірі мен шығармашылығына арналған. Майлықожа шығармашылығын төрт тақырыпқа жіктеуге болатыны жазылған: 1) ғибрат, нақыл; 2) арнау өлеңдер; 3) дастан, мысалдар; 4) айтыстар. Автор бірінші тақырыпқа Майлықожа жеке басының тұрмыс тіршілігін қысқа өлеңге айналдырып, оған әлеуметтік астар беріп адам арасындағы теңсіздікті жеткізе білген шығармаларын жатқызады. Майлықожа ислам дінін дәріптеп, өлең арқылы оны халыққа насихаттай білген. Ақынның дін-ислам тақырыбында бес жүз жолға жуық он бір шығармасы бар, атап айтсақ: «Алланың соққан имраты» — деп автор осы өлеңнің ғибраттық мәніне тоқталады. Ал арнау өлеңдерінде: «Тұрлыбекке», «Ескі мырза, манаптар бегі, салы», «Алдаберген байға» т.б. арнау өлеңдерінде ақын адалдықты уағыздап, озбырлықты әшкерелейтінін,өлеңдерден мысал келтіріп, ашып жазады. Ақын Майлықожа Сұлтанқожаұлы «Қоян жылы жаумады көктен жаңбыр», «Жылдың төрт мезгілі», «Есі кеткен ел байғұс» толғауларында табиғат құбылыстарын қазақ ауылдарының тұрмысымен байланыстыра жырлап, сол арқылы замана шындығын, дәуір көрінісін суреттейтінін үшінші тақырыпта көрсетсе, соңғы төртінші тақырыпта ақынның данышпандығын дәріптеп, оның қырғыздың ақын Жаныспен болған айтысынан үзінді келтіріп, білімділігіне назар аудартады.Автор Майлықожаның ақын ғана емес,сонымен қатар жазушы болғандығын, нақты деректер келтіре отырып сипаттаған.Ұзақ уақыттар бойы жырларының жарыққа шыға алмағандығына өз қынжылысын да білдіреді.

 Тірек сөздер: Майлықожа Сұлтанқожаұлы, толғау, терме, айтыс.

 

А. Р. Пазылова1
1Казахская национальная консерватория имени Курмангазы
Алматы, Казахстан

ИДЕЙНО-ОБРАЗНЫЙ ОБЛИК СОЧИНЕНИЙ
АКЫНА МАЙЛЫКОЖЫ СУЛТАНКОЖАУЛЫ

 Аннотация
Данная статья посвящена жизни и творчеству Майлыкожи Султанкожаулы. По тематике сочинения Майлыкожи можно разделить на четыре группы: 1)  назидание, притча; 2) песни-посвящения; 3) дастаны, басни; 4) айтысы. Рассматривая короткие песни о быте народа от лица Майлыкожи, автор относит к первой группе его произведения с социальный подтекстом о неравенстве в обществе. Восхваляя ислам, Майлыкожа пропагандирует его народу через песню. Из приблизительно пятисот песен акына религиозно-исламской тематике посвящено 11 сочинений, в частности: песней «Алланың соққан имраты» автор обращается к идее нравственности. В таких песнях-посвящениях, как «Турлыбеку», «Ескі мырза, манаптар бегі, салы», «Алдаберген байға» и других акын, давая нравственные наставления, разоблачает несправедливость, приводя примеры из песен. В песнях «Қоян жылы жаумады көктен жаңбыр», «Жылдың төрт мезгілі», «Есі кеткен ел байғұс» акын Майлыкожа Султанкожаулы поёт о явлениях природы, связанных с бытом казахского аула, показывая реалии своей эпохи, рисует облик эпохи в произведениях третьей группы. В последней четвёртой тематической группе возвеличивается гений поэта. В приводимом отрывке его айтыса с кыргызским акыном Жанысом уделяется внимание образованности. Автор характеризует Майлыкожу не только как акына, но и как писателя, приводя конкретные сведения. К сожалению, в течении долгого времени поэмы Майлыкожи не публиковались.

 Ключевые слова: Майлыкожа Султанкожаулы, толгау, терме, айтыс.

 

А. Pazylova1
1Kurmangazy Kazak National Conservatory
Almaty, Kazakhstan

IDEAS AND IMAGES IN THE CREATIVITY OF AKYN MAILYKOZHA SULTANKOZHAULY

 Abstract
This article is devoted to the life and work of Mailyk Sultankozhauli. On the subject of the composition of Mailyk can be divided into four groups: 1) edification, parable; 2) singing songs; 3) dastans, fables; 4) aitys. Considering short songs about the life of the people on behalf of Mailyk, the author refers to the first group of his works with a social implication about inequality in society. Praising Islam, Maylykozha propagandizes his people through a song. Of about five hundred songs of akyn, 11 essays are devoted to religious and Islamic themes, in particular: the author refers to the idea of ​​morality by the song «Allany sosan imrata». In such song-dedications as «Turlybeku», «Eskі myrza, manaptar begi, saly», «Aldabergen Bayғa» and other akyn, giving moral instructions, expose injustice, citing examples from songs. In the songs «Yoyan zhyly jaumada kekten zhabyr», «Zhyldyң tөrt mezgіlі», «Esli ketken el bajus» akyn Mailykozha Sultankozhauli sings about the phenomena of nature connected with the life of the Kazakh aul, showing the realities of his era, depicts the appearance of the era in the works of the third group. In the last fourth thematic group the poet’s genius is exalted. In the quoted passage of his aitys with the Kyrgyz akyn Janys attention is paid to education. The author characterizes Mailyk not only as akyn, but also as a writer, giving specific information. Unfortunately, for a long time the poems of Mailyk have not been published. 

Keywords: Mailykozha Sultankozhauly, tolgau, terme, aitys.

Қайрулла К. Жырау Жақсылық Мамытұлының өмірі мен шығармашылығы

Добавить комментарий

Қайрулла К. Жырау Жақсылық Мамытұлының өмірі мен шығармашылығы // Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 43-46.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.85

К. Қайрулла1
1Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы
Алматы, Қазақстан

 ЖЫРАУ ЖАҚСЫЛЫҚ МАМЫТҰЛЫНЫҢ ӨМІРІ МЕН ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ

 Түйін
Жақсылық Мамытұлы Қоңырат-Мойнақ өңіріндегі жыр айту дәстүрінің дамуына үлкен үлес қосқан дарын иесі. Ақын-жыраулардың шығармашылығына зер салсақ, шартты түрде екі топқа бөліп қарастыруға болады. Біріншісі, ерте замандағы жыраулар қалыптастырған батырлар жыры, өсиет өлеңдер, нақыл, діни термелерді шығарумен айналысса; екіншісі, насихат термелермен қатар өз дәуірін, ондағы жаңашылдықты, болып жатқан өзгерістерді жыр-термелеріне қосатынын байқаймыз. Өмірінің соңына дейін жыр жырлап, домбырасын қолынан тастамаған Жақсылық жыраудың шығармашылығы алуан түрлі тақырыпты қамтиды. Жалпы жыраулар поэзиясының дені – толғау, дидактикалылық термеден тұратыны анық. Мақаламыздың қорытындысында Жақсылық Мамытұлының соңғыларға қалдырған әдеби және музыкалық мұрасын жинақтап, зерттеу нысанына айналдыру парызымыз екенін айтқымыз келеді.

 Тірек сөздер: Жақсылық Мамытұлы, жыраулық дәстүрі, өсиет өлеңдер, батырлар жыры, діни термелер, жыраудың заманауи тақырыптамасы.

 

 К. Кайрулла1
1Казахская национальная консерватория имени Курмангазы
Алматы, Казахстан

ЖИЗНЬ И ТВОРЧЕСТВО ЖЫРАУ ЖАКСЫЛЫКА МАМЫТУЛЫ

 Аннотация
Статья посвящена описанию жизненного и творческого пути жырау Жаксылыка Мамытулы, внёсшего большой вклад в развитие эпической традиций региона Конырат–Мойнақ Каракалпакстана. По образному содержанию творчество акына-жырау Ж. Мамытұлы можно условно разделить на две группы. К первой относится наследие прошлого, включающее героический эпос, песни-назидания,  наставления, религиозные терме; ко второй – наряду с терме-назиданиями жыры-терме, в которых высказывается отклик на события современности. Творчество жырау Жаксылыка, до конца своих дней сказывавшего жыры, не выпускавшего из рук домбры, чрезвычайно разнообразно по тематике. Многогранное по жанровому составу наследие Жаксылыка Мамытұлы надостаточно изучено и ждет своих исследователей.

 Ключевые слова: Жаксылык Мамытулы,  эпическая традиция, песни-назидание, героический эпос, терме религиозного содержания, современная тематика жырау.

 

 К. Kairullah1
1Kurmangazy Kazak National Conservatory
Almaty, Kazakhstan

LIFE AND CREATIVITY OF ZHYRAU ZHAKSYLYK MAMYTULY

 Abstract
The article is devoted to the description of the life and creativity of zhyrau Zhaksylyk Mamytuly, who made a great contribution to the development of the epic traditions of the Konyrat-Moynak region of Karakalpakstan. According to the figurative content, the creativity of akyn-zhyrau Zh. Mamytuly can be divided into two groups. The first includes the legacy of the past, including the heroic epic, songs of edification, instruction, religious terme; to the second along with terme-edifications includes zhyr-termes, in which a response to the events of modernity is expressed. Creativity of zhyrau Zhaksylyk, who told zhyrs until the end of his days and played dombra, is extremely diverse in subject. The multifaceted legacy of Zhaksylyk Mamytuly is poorly studied and awaits for interested researchers.

 Key words: Zhaksylyk Mamytuli, epic tradition, songs-edification, heroic epic, religious terme, modern themes of zhyrau.

 

Садықов С., Тоқжанов Т. Күй тілі

Добавить комментарий

Садықов С., Тоқжанов Т. Күй тілі // Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 38-42.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.85

 С. Садықов1, Т. Тоқжанов1
1Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы
Алматы, Қазақстан

 КҮЙ ТІЛІ

 Түйін
Мақалада күй құдіреті, оның әр ұлт рухындағы төл көрінісі, қазақтың халық аспаптары құрылысы, атаулары, маңыздылығы мен қасиеттері сипатталаған. Қазақтың күй өнері біздің заманымызға дейін-ақ өз алдына жанр болып қалыптасқанға ұқсайды. Бұған ежелгі замандардан бүгінгі күнге жеткен күйлеріміз куә дей отырып, Тымат Мерғалиевтің «Қазақ күйлерінің тарихы» еңбегінен дәлел келтіреді. Қазақтың күйлері орындалатын аспаптың жасалуының қарапайымдылығы мен күйінің құлаққа қонымды, қазақы үнге ғана тән қасиеттілігін айта келіп, оны бір сарынды дейтіндерді сынайды. Бір қарағанға барынша қарапайым көрінетін домбыраның ондаған түрлері мен аттарын (балдырған, қалақша, тамшы, алтай, ғұн, тұран, саз, абыз, адай т.б.) тізеді, әр өңірдің аз ғана ерекшеліктерін атамағанда, құлақ күйлері мен пернелердің атаулары жалпы жобасы бірдей аталады. Не бары екі шекті домбыраның құлақ күйі бірнеше түрге келтірілетінін, және сол келтірілген құлақ күйлерінде де ондаған күйлер шертілетінін. Мәселен, «Тел бұрау» – ол қазіргі музыка тілімен айтқанда унисон, «Шалыс бұрау» – секунда, «Қалыс бұрау» – терция, «Оң бұрау» – кварта, «Теріс бұрау» – квинта т.б. бұраулар да бар және осы аталған бұрауларда көптеген күйлер орындалғандығы. Ол күйлер бүгінгі күні сирек те болса орындалатыны. Дегенмен ноталары мен жазбалары сақталғандығы туралы айтады.

Тірек сөздер: күй тарихы, қазақ музыкасы, домбыраның түрлері, домбыраның бұраулары.

 

 С. Садыков1, Т. Токжанов1
1Казахская национальная консерватория имени Курмангазы
Алматы, Казахстан

ЯЗЫК КЮЯ

 Аннотация
В статье описывается сила воздействия кюя, его проявление в национальном сознании, конструкция казахских народных инструментов, их названия, значение и свойства. Искусство казахского кюя до нашего времени представляло собой особый жанр. Об этом свидетельствуют кюи, дошедшие до наших дней с древних времён, которые приводит Тымат Мергалиев в своём труде «История казахских кюев». Говоря о свойственной казахскому звуку сакральности, его мелодичности исследуется простота изготовления инструментов для исполнения казахских кюев и благозвучность их для слухового восприятия. Существуют десятки разновидностей и названий домбры (балдырган, калакша, тамшы, алтай, гун, туран, саз, абыз, адай и др.), с небольшими региональными отличиями в форме которых, строй и названия ладов практически идентичны. Строй двухструнной домбры, как и кюи, исполняемые в той или иной настройке, сводятся к нескольким видам. К примеру, существуют настройки «Тель бурау» – в современной терминологии унисон, «Шалыс бурау» – секунда, «Калыс бурау» – терция, «Он бурау» – кварта, «Терс бурау» – квинта и другие, и в этих настройках исполняются многие кюи. Сегодня эти кюи исполняются довольно редко. Однако их нотации и записи о них сохраняются.

Ключевые слова: история кюя, казахская музыка, виды домбры, настройка домбры.

S. Sadykov1, T. Tokzhanov1
1Kurmangazy Kazakh National Conservatory
Almaty, Kazakhstan

THE LANGUAGE OF KUY

 Abstract
The article describes the power of kuy impact, its manifestation in the national consciousness, the design of Kazakh folk instruments, their names, meaning and properties. The art of the Kazakh kuy was a special genre until now. This is evidenced by the kuys, which have survived to our days since ancient times, which Tymat Mergaliev cites in his work “The History of the Kazakh kuy”. Speaking about the inherent Kazakh sound of sacredness, its melodiousness, the simplicity of making instruments for the performance of Kazakh kuys and their euphony for auditory perception are explored. There are dozens of varieties and names of dombra (baldyrgan, kalaksha, tamshy, altai, gun, turan, saz, abyz, aday, etc.), with small regional differences in the form of which the order and names of frets are almost identical. The temperation of a two-stringed dombra, among the kuys performed in one or another tuning, is reduced to several types. For example, there are such tunings as “Tel Burau” – unison in modern terminology, “Shalys burau” – second, “Kalys burau” — third, “On burau” – fourth, “Teris burau” – fifth and others, and these tunings are used in many kuys. Today, these kuys are rarely performed. However, their notations and notes about them remain.

 Key words: history of kuy, Kazakh music, types of dombra, tuning of dombra.

Утегалиева С. Влияние исполнительства на высоту и тембровую окраску звука на составных хордофонах Центральной Азии

Добавить комментарий

Утегалиева С. Влияние исполнительства на высоту и тембровую окраску звука на составных хордофонах Центральной Азии // Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 30-37.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.51

 С. И. Утегалиева1
1Казахская национальная консерватория имени Курмангазы
Алматы, Казахстан

 ВЛИЯНИЕ ИСПОЛНИТЕЛЬСТВА НА ВЫСОТУ И ТЕМБРОВУЮ ОКРАСКУ ЗВУКА НА СОСТАВНЫХ ХОРДОФОНАХ ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ

 Аннотация
В статье фактически впервые рассматриваются особенности исполнительства на составных хордофонах Центральной Азии, оказывающие влияние на высоту и тембровую окраску звука. В центре внимания: 1) краткая характеристика хордофонов Центральной Азии, а также 2) анализ способов и 3) приемов звукоизвлечения (техника правой и левой рук), направленных на изменение и разнообразие звуковой палитры. Специфика исполнительства на хордофонах ЦА во многом обусловлена их технико-акустическими параметрами, в том числе материалом изготовления, качеством струн, а также конструкцией. На качество звучания составных хордофонов ЦА оказывают влияние и способы звукоизвлечения (техника правой руки). Используется игра: а) смычком; б) щипком (защипывание струны пальцами руки, бряцание или при помощи плектра). Высота звука на хордофонах ЦА регулируется прижатием пальцев к струне (техника левой руки). На щипковых и щипково-плекторных хордофонах с фиксированным строем разработан целый комплекс приемов игры, направленный на изменение высоты тона, в сторону ее плавного повышения или понижения. Возникают микроинтервальные «скольжения», имеющие случайный или устойчивый (системный) характер. Микроинтервальные отклонения на хордофонах Центральной Азии возникают как случайно, так и постоянно, в том числе при исполнении некоторых видов глиссандо и вибрато.

Ключевые слова: составные хордофоны, высота и тембр звука, микроинтервалы, музыкально-акустические системы, флажолеты, орнаментика, вибрато.

 С. Ы. Өтеғалиева1
1Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы
Алматы, Қазақстан

ОРТАЛЫҚ АЗИЯНЫҢ ҚҰРАМДЫҚ ХОРДОФОНДАРЫНА ДЫБЫСТЫҢ БИІКТІГІНЕ ЖӘНЕ ТЕМБРЛІК БОЯУЫНА ОРЫНДАУШЫЛЫҚ ӘСЕРІ

 Түйін
Мақалада шын мәнінде орындаушылықтың дыбыс биіктігі мен тембрлік бояуына Орталық Азияның құрамды хордофондарына әсер ету ерекшеліктері тұнғыш рет қарастырылады. Назар аударатын мәселе: 1) Орталық Азиядағы хордофондардың қысқаша сипаттамасы, 2) әдістерді талдау және 3) дыбыстық бояғыштың өзгеруіне және алуан түріне бағытталған дыбыстық шығару әдістері (оң және сол қол әдісі). Орталық Азиядағы хордофондардағы орындаушылық ерекшелігі көбінесе олардың техникалық және акустикалық параметрлері, соның ішінде өндірістік материалы, ішектің сапасы, сонымен қатар құрылысымен түсіндіріледі. Орта Азиядағы құрама хордофондардың дыбыс сапасы дыбыс шығару әдістері де (оң қол әдісі) әсер етеді. Қолданылатын ойындар: а) ысқы; б) қыспа (ішектерді саусақтармен қысу, шертпе немесе плектр көмегімен). ОА хордофондарындағы дыбыс биіктігі саусақтарды ішекке (сол қолдың техникасы) басу арқылы реттеледі. Бекітілген құрылымы бар қыспа және қыспа — плекторлы хордофондарда, тон биіктігінің өзгеруіне, біркелкі көтерілуіне немесе төмендеуіне бағытталған ойын техникасының тұтас кешені жасалған.Орталық Азияның хордофондарында микроинтервалды ауытқулар кездейсоқ, сонымен қатар тұрақты түрде, сондай –ақ глиссандо мен вибратоның бірнеше түрлерінің орындалу кезінде пайда болады.

 Тірек сөздер: құрамдық хордофондар, дыбыстың биіктігі және тембр, микроинтервалдар, музыкалық-акустикалық системалар, флажолеттер, орнаментика, вибрато.

 S. Utegalieva1
1Kurmangazy Kazak National Conservatory
Almaty, Kazakhstan

THE INFLUENCE OF THE PERFORMANCE ON THE SOUND PITCH AND TIMBRE COLORING OF CENTRAL ASIANCOMPOSITE CHORDOPHONES

 Summary
Features of performance on composite chordophones of Central Asia affecting the pitch and timbre of the sound are considered in this article for the first time. In the center of attention: 1) a short description of the chordophones of Central Asia, 2) analysis of techniques and 3) methods of sound extraction (techniques of the right and left hands) aimed at changing and the variety of the sound palette. The specificity of the performance on the chordophones of Central Asia is largely due to their technical and acoustic parameters, including the material of manufacture, the quality of the strings, and also the design. The sound quality of the composite chordophones in Central Asia is influenced by the methods of sound extraction (the technique of the right hand). Musicians use following playing methods: a) bowing; b) plucking or striking (stringing with fingers of the hand, striking or using plectra). The sound pitch on the chordophones of the CA is adjusted by pressing the fingers to the string (the technique of the left hand). On plucked and plucked-plector chordophones with a fixed structure, a whole complex of playing techniques designed to change the pitch is developed, in the direction of its smooth rise or decrise. There are microinterval “slides”, having a random or stable (systemic) character. Microinterval deviations on the chordophones of Central Asia occur both accidentally and permanently, including some types of glissando and vibrato.

 Key words: composite chordophones, the pitch and timbre of sound, micro-intervals, musical-acoustic systems, flageolets, ornamentation, vibrato.

Баяхунов Б. Домбровое двухголосие

Добавить комментарий

Баяхунов Б. Домбровое двухголосие // Saryn art and science journal. №4 (17) 2017. – с. 12-29.

Скачать в формате pdf.

МРНТИ 18.41.85

 Б. Баяхунов1
1Независимый исследователь
Алматы, Казахстан

 ДОМБРОВОЕ ДВУХГОЛОСИЕ

 Аннотация
В статье рассматриваются свойства домбрового двухголосия в композиторском их понимании. В поле зрения автора голосоведение, интервалика, ладовость, некоторые особенности формообразования, а также отражение указанных моментов в академической музыке, обращённой к кюевой тематике. Несмотря на практический уклон статьи, затронута и научная проблематика. Научный материал по композиционным соображениям локализуется в сносках. Исследование отдельных фрагментов домбровой музыки дополнено анализом кюя Даулеткерея «Қос ішек», вызвавшего глубочайший интерес собирателя музыкального фольклора А. В. Затаевича и музыковеда П. В. Аравина. Продолжая эту линию преемственности, автор вносит новое в методику исследования музыки, осуществляя расшифровки аудиозаписей, объединяя вопросы теории и исполнительской интерпретации. Говоря о своеобразии голосоведения, Б. Баяхунов подчеркивает роль ладовой модальности и инструментализма. В этой научной позиции сказался опыт педагога, ориентированного в вопросах полифонии, оркестровки и композиции. Одна из его методических работ «Элементы полифонии в домбровых кюях» (1965) по-своему развивает тему, поднятую в свое время Б. Г. Ерзаковичем. Предпринятая Б. Баяхуновым апробация статьи выявила её полезность для композиторов, музыковедов и учащихся музыкальных учебных заведений.

Ключевые слова: домбровое двухголосие, кюй, голосоведение, исследования дмбровой музыки.

 Б. Баяхунов1
1Тәуелсіз зерттеуші
Алматы, Қазақстан

ДОМБЫРАДАҒЫ ҚОСДАУЫСТЫЛЫҚ

 Түйін
Бұл мақалада композитордың түсінігіндегі домбыраның қосдауыстылық қасиеттері қарастырылады.Автор дыбыстың, интервалдың, нәзіктіктің, пішін қалыптастырудың кейбір ерекшеліктерін, сондай-ақ академиялық музыкадағы бұл қасиеттердің күй пәндеріне бағытталған көріністерін назарға алады. Мақала практикалық бағытта жазылғанына қарамастан, автор кейбір аспектілерге деген көзқарасын білдіре отырып, ғылыми мәселелерге де ден қояды. Композициялық түсінік бойынша ғылыми материалдардың мазмұнын түсінуге сілтемелер берілген. Домбыралық музыканың бөлек фрагментерін зерттеу, фольклоршы A.В. Затаевич және музыкатанушы П.В. Аравиннің терең қызығушылығын тудырған Дәулеткерейдің «Қос ішек» күйін талдаумен толықтырылған. Бірізділікті сақтай отырып, автор музыканы зерттеп – танудың  әдіснамасына тың серпін енгізеді,ол дыбыстық жазбаларды айқындап, теория сұрақтарын және орындаушылық интерпретацияны біріктіруінде көрініс тапқан. Дауыстың өзіндік ерекшелігі туралы айта келе, Б.Баяхунов модальизм мен аспаптылық рөлін ерекше атап өтті. Бұл ғылыми позицияға полифония, оркестр және композиция мәселелері жөніндегі оқытушының мол тәжірибесі әсер еткені көрінеді. Оның «Домбырадағы полифонияның элементтері» атты әдістемелік еңбектерінің бірі (1965) Борис Г. Ерзаковичтің бір кездері көтерген тақырыбын өзінше дамытады. Б.Баяхуновтың мақаласы композиторлар, музыканттар және музыкалық білім беру мекемелерінің студенттеріне, музыка әлемінде пайдасы зор, құнды шығарма болып табылады.

 Тірек сөздер: домбырадағы қосдауыстылық, күй, дауыс алып жүру, домбыралық музыканы зерттеу.

 

 В. Bayakhunov1
1Independent researcher
Almaty, Kazakhstan

DOMBRA DOUBLE-VOICED TEXTURE

 Abstract
The article considers the properties of a double-voiced texture of Kazakh dombra kuys (pieces) from the composer’s point of view. The voice leading, intervals, modality, some features of form, as well as the reflection of these moments in academic music addressed to kuy are in the author’s sight. Despite the practical bias of the article, the scientific problems are also touched upon. Scientific material for compositional reasons is localized in footnotes. The study of individual fragments of dombra music is supplemented by an analysis of Dauletkerei’s Qos іshek kuy, which aroused the deepest interest of the collector of musical folklore A. Zataevich and musicologist P. Aravin. Continuing this line, the author introduces a new method in the study of music, carrying out transcripts of audio recordings, combining questions of theory and performance interpretation. Speaking about the originality of the voice, B. Bayakhunov emphasizes the role of modalism and instrumentalism. This scientific position was influenced by the experience of a teacher oriented in matters of polyphony, orchestration and composition. One of his methodical works “Elements of polyphony in dombra kuys” (1965) in his own way develops the theme raised in his time by B. G. Erzakovich. The approbation of the article undertaken by B. Bakhakhunov revealed its usefulness for composers, musicologists and students of musical educational institutions.

 Key words: dombra double-voiced texture, kuy, voice leading, studies of dombra music.