МРНТИ 18.41.85
Р. Ш. Нуркенов1
1«KazHeritage» орталығы
Астана, Қазақстан
САРЫАРҚА КҮЙШІЛІК МЕКТЕБІНІҢ КЕЙБІР ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ (Т. ӘСЕМҚҰЛОВТЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ НЕГІЗІНДЕ)
Аннотация
Мақалада Сарыарқа күйшілік мектебінің күйлеріне талдау жүргізілген. Нысан ретінде күйші Таласбек Әсемқұловтың орындауында Тәттімбет Қазанғапұлының «Молқара» және «Алшағыр-Шаған» атты күйлері қарастырылды. Екі күйде түрлі ырғақ пен стильдік ерекшеліктер қамтылғандықтан арнайы іріктіліп алынды. Мақалада күйлерді талдауда дәстүрлі музыкада қалыптасқан заңдылықтарды сақтай отырып зерттейтін, жаңаша тәсіл ұсынылған. Яғни, домбыра мойынындағы дыбыстарды ноталық атаумен емес, дәстүрлі қоғамдағы байырғы перне атаулармен алынған. Мақала авторының пікірінше, жаңа заманда қазақтың байырғы терминологиясын пайдаланып зерттеулер жүргізу және оқу бағдарламасына енгізу уақыты келді. Бұл арқылы күйлер жаңа көзқараспен зерттеліп, пайдаланылған аталмыш әдіс арқылы бұрын кездеспеген ерекшеліктерді көруге болады. Мақала барысында қолданылған күй талдаудың тың тәсілі, болашақта қолға алынатын күйтану ғылымындағы жаңа ізденіс-мақсатының алғышарттары болып отыр. . Автордың пікірінше, осының өзінде ұлттық музыкатану ғылымы жаңаша бағытпен дами түсетінін байқауға болады.
Тірек сөздер: Тәттімбет күйлері, перне атаулары, күйді талдау.
Р. Ш. Нуркенов1
1руководитель центра «KazHeritage»
Астана, Казахстан
НЕКОТОРЫЕ ОСОБЕННОСТИ САРЫАРКИНСКОЙ ТРАДИЦИОННОЙ РЕГИОНАЛЬНОЙ ДОМБРОВОЙ ШКОЛЫ (НА ПРИМЕРЕ ПРОИЗВЕДЕНИЙ Т. АСЕМКУЛОВА)
Аннотация
Цель данной статьи – представить анализ кюйев Сарыаркинской традиционной региональной домбровой школы. Предметом исследования являются произведения Таттимбета Казангапулы – кюйи «Молқара» и «Алшағыр-Шаған» из репертуара Таласбека Асемкулова. Эти два произведения представляют собой наиболее интересный предмет анализа, так как имеют различные ритмические и стилевые особенности. В статье используется новый метод анализа традиционной музыки, подразумевающий использование традиционных названий ладков на шейке домбры (перне) вместо привычных названий нот. По мнению автора статьи, в настоящее время внедрение в учебный процесс традиционных названий ладков актуально. Благодаря использованию в научном обиходе данного метода становится возможным исследовать на новом уровне композиционные особенности кюйя и открыть новые аспекты музыкального анализа казахской инструментальной музыки. Принципы, использованные в статье, представляют собой начальный этап становление данной методики анализа. Автор утверждает, что при таком подходе можно сделать новые шаги в развитии казахского музыкознания.
Ключевые слова: кюй, произведения Таттибета, название ладов, анализ кюйя.
R. Sh. Nurkenov1
1«KazHeritage» center’s supervisor
Astana, Kazakhstan
SOME FEATURES IN THE REGIONAL TRADITIONAL SCHOOL OF SARYARKA (ON THE EXAMPLE OF THE WORKS BY T. ASEMKULOV)
Abstract
The article provides an analysis of kuys of Saryarka traditional regional school. Two kuys of Tattimbet Kazangapuly – «Molgara» and «Alshagyr-Shagan» from Talasbek Asemkulov’s repertoire – were chosen as objects of research. These two compositions are interesting objects of analysis, because they have different rhythmical and stylistic features. A new method of analysis is used in the article. It means that traditional names of dombyra frets (perne) should be used instead of regular note names. In author’s opinion the use and adopt traditional terms in music education the former. When using traditional names of frets compositions can be analysed in new ways, and features of Kazakh instrumental music that were unknown before can be discovered. Principles used in this article are only the initial stage of the implementation of this method of analyses. The author claims, that even at this stage new steps in the development of national music research could be made.
Keywords: kuy, kuys of Tattimbet, traditional names of frets, analysis of kuy.